En az 20 milyon kişinin yaşadığı ve ülke ticaretinin kalbi olan İstanbulumuz, yaklaşmakta olan Büyük İstanbul Depreminde mevcut eski yapı stoku ile büyük tehlike altında.
Özellikle 1999 İzmit Körfezi Depremi sonrası, kamu ve özel işbirlikleri ile gerçekleştirilen kentsel dönüşüm projeleri, parsel bazında devam etmesine rağmen hala toplam yapı stoğunun büyük bölümü riskli durumdadır.
Bu riskli binalar eski deprem yönetmeliklerindeki istenen şartları(güncel deprem yönetmeliğine göre daha toleranslı olmasına rağmen) bile karşılamamaktadır.
Mevcut binaların % 50 sinden fazlası eski, mühendislik hizmeti almamış, kaçak, elde karma beton, deniz kumlu-kabuklu beton, demirler nervürsüz, su izolasyonu yapılmamış, demir pas-korozyon oranı çok yüksek, ağır çıkmalar var, temel sistemi tekil veya bağ kirişli vb. daha fazla sayabileceğimiz uygunsuzluklar bulunmaktadır.
İstanbul geneli tasarlanmış ve uygulamaya koyulmuş Kentsel Dönüşüm Planı bulunmadığından, her ilçe de kendi dinamikleriyle bina dönüşümleri yürütülmekte. Bu plansızlık nedeniyle her binaya ait malikler kendi başlarının çaresine bakmak durumunda kalmışlardır.
İstanbul da yenilenen binaların ağırlık ortalaması sosyo-ekonomik seviyesi yüksek semtler, rant kazancı yüksek alanlardaki binalar olduğu gözlemlenmektedir.
Ekonomik düzeyi daha az olan semtlerdeki vatandaşların binalarını kendi imkanlarıyla yenilemesi mümkün değildir.
Kentsel Dönüşüm Kredisi ve Kira yardımı kendi binasını yenilemek isteyen ve maddi durumu olmayan vatandaşlar için yetersiz kalmaktadır.
Ekonomik durgunluk ve artan döviz kurları nedeniyle oluşan inşaat maliyetlerindeki artış, vatandaşın kendine ait dairenin yenilenmesi için harcayacağı tutarı, her geçen gün karşılanması zor noktaya götürmektedir.
Vatandaşların açısından da öz eleştiri yapmak gerekir. Bir çok daire sahibi imkanı olmasına karşın binasını yenilemek için bütçe ayırmak istememekte. Deprem tehlikesini ciddiye almamaktadır.
Özellikle az katlı olup, müteahhite daire karşılığı kat maliklerinden para almadan yapılabilen binalarda bile, kat malikleri hep daha fazla ne alabilirim iştahıyla, bina yenileme sürecine engel olmaktadır.
İmar kayıpları ( yola terkler, parka terk, yeni imar durumuna göre azalan kat sayısı vb.) nedeniyle İstanbulda birçok bina, kentsel dönüşüm sürecine girememektedir.
Tüm bu sorunlara karşı kamu kurumları, mülk sahipleri, müteahhitlerin ortak yararına olabilecek düzenleme ve kredi imkanları yaratılabilinir ise, depreme karşı güvenli bina sayısı daha hızlı ve verimli arttırılabilir.
RİSKLİ YAPI TESPİT RAPORU HAKINDA GENEL BİLGİLER
- Bina Riskli Yapı Tespit Raporu Nedir?
Çevre şehircilik bakanlığı onaylı firmalardan birini, tapu sahibi herhangi bir daire sahibi, edevlet portalı üzerinden seçilmesiyle resmi olarak artık ilk adım atılmış olacaktır. Daire sahiplerine kısa bir bilgi vermesi açısından peki Riskli Yapı Tespit Raporu Nedir?
Riskli Yapı Tespit Raporu; Çevre Şehircilik Bakanlığının 6306 Nolu Yasa Tasarısı kapsamında riskli yapıların tespit edilmesi, yasa da belirtilen maddeler uyarınca, yapıların incelemesi, modelleme ve mühendislik hesapları ile çıkan sonuçların rapor haline getirilmesidir.
- Riskli Yapı Tespit Rapor Adımları?
Bakanlık Sisteminden yetkili statik mühendislik firması seçildikten sonra, Çevre Şehircilik Bakanlığından yetkili yapı laboratuvarı, binada riskli yapı yönetmeliğinde belirtildiği karot numunesi, donatı okuması, beton paspayı sıyırma, zemin etüd sismik testi, schmidt çekiç okumaları yapmaktadır. Bu inceleme neden yapılmaktadır sorusu için:
- Binan oturduğu zemin sınıfı ve parametrelerini yaklaşık olarak belirleyebilmek için.
- Ortalama beton dayanımını hesaplamak için
- Donatı demirlerinin binana statik projesiyle (projesi varsa) adet, çap uyumluluğunun yerinde kontrolü için
- Donatı demirlerindeki korozyon (pas) oranını tespit etmek için.
- Binanın yapı sistemi ve geometrisiyle, mevcut statik projesinin karşılaştırılması.
- Çeşitli dış sebeplerle zarar gören yapı elemanlarının tespiti
- Binanın mevcut statik modelinin çıkarılması
- Binanın statik dayanımı için son durumunun belirlenmesi
- Riskli yapı tespit raporunun hazırlanması ve idareye teslim edilmesi.
